4
2
1امام حسين
2 - ابراهیم بن حصین ازدی :
از شهدای کربال و اصحاب دالور امام حسین )ع( بود؛ از جمله کسانی که سیدالشهدا )ع( در لحظات تنهایی، نام برخی از یاران را می برده
و صدا می زده است: "و یا ابراهیم بن الحسین ... ". وی بعدازظهر عاشورا در کنار امام حسین )ع( به شهادت رسید.
3 - ابوبکر حسن بن علی :
از شهدای کربال، فرزند امام حسن مجتبی )ع(. مادر او ام ولد بود. از مدینه همراه عمویش امام حسین )ع( به کربال آمد و روز عاشورا پس
از شهادت قاسم بن حسن، خدمت سیدالشهدا آمد و اجازه میدان طلبید و به میدان رفت و پس از نبردی دالورانه به شهادت رسید.
4 - ابوثمامه صائدی :
از یاران سیدالشهدا و شهید نماز، که روز عاشورا به فیض شهادت رسید. وی از چهره های سرشناس شیعه درکوفه و مردی آگاه و شجاع و
اسلحه شناس بود. مسلم بن عقیل در ایام بیعت گرفتن از مردم برای نهضت حسینی، او را مسئول دریافت اموال و خرید اسلحه قرار داده
بود. نامش عمربن عبداهلل بود. پیش از شروع درگیری های کربال خود را از کوفه به کربال رساند و به امام پیوست.
روز عاشورا، که یاران امام به تدریج شهید می شدند و از تعدادشان کاسته می شد و این کاهش محسوس بود ابو ثمامه هنگام ظهر خدمت
امام آمد و گفت جانم به فدای تو! چنین می بینم که دشمنان به تو نزدیک شده اند. به خدا قسم تو کشته نخواهی شد مگر اینکه من پیش
از تو کشته شوم دوست دارم این خدای خود را در حالی مالقات کنم که این نماز که وقتش نزدیک است بخوانم. امام نگاهی به باال افکند
و فرمود: نماز را به یاد آوردی، خدا تو را از نمازگزاران ذاکر قرار دهد. آری، اینک اول وقت نماز است. مهلتی از سپاه دشمن خواستند.
آنگاه ابو ثمامه و جمعی دیگر، با امام حسین )ع( نماز جماعت خواندند. وی جزء آخرین سه نفری بود که از یاران امام تا عصر عاشورا زنده
مانده بودند. برخی گفته اند که در اثر جراحت های بسیار بر زمین افتاد، خویشانش او را به دوش کشیده و از میدان به در بردند و مدتها
بعد از دنیا رفت.
5 - ابو عمرو نهشلی )خثعمی(:
از شهدای کربالست که به قولی در حمله اول و به قولی در نبرد تن به تن شهید شد. از شخصیت های کوفه و مردی متهجد و شب زنده
دار بود.
6 - اسلم ترکی :
یکی از شهدا کربال. وی غالم سیدالشهدا و ترک زبان بود، تیرانداز و کماندار و قاری قرآن و آشنا به عربی بود. وی دالورانه جنگید و بر
زمین افتاد. امام به بالین او آمد و گریست و چهره بر چهره او نهاد. اسلم چشم گشود و امام حسین )ع( را بر بالین خود دید، تبسمی کرد و
جان داد.
7 - امیة بن سعد طائی :
از شهدای کربال به شمار آمده که خود را در کربال به امام حسین )ع( رساند و روز عاشورا، به نقلی در حمله اول شهید شد.
8 - انس بن حارث کاهلی :
از شهدای کربالست. وی از اصحاب رسول خدا )ص(، از طائفه بنی کاهل از بنی اسد بود. پیرمردی سالخورده، از شیعیان کوفه بود که
موقعیتی واال داشت. شبانه خود را به کربال رساند و روز عاشورا در رکاب امام حسین )ع( به شهادت رسید.
3
9 - بریر بن خضیر همدانی :
از شهدای کربالست. از اصحاب وفادار امام حسین )ع( و از انسان های شایسته و پرهیزگار که زاهد، قاری قرآن و معلم قرآن و از شجاعان
بزرگوار کوفه، از قبیله همدان بود. وی در سال 60 هجری از کوفه به مکه رفت و به امام حسین )ع( پیوست و همراه او به کوفه آمد. شب
عاشورا نیز از کسانی بود که برخاست و در حمایت و جانبازی برای امام، سخنانی ایراد کرد. روز عاشورا به میدان رفت و خطاب به سپاه
عمر سعد خطابه ای ایراد کرد و به نکوهش آنان پرداخت. بریر، پس از حر به میدان رفت و جنگید تا شهید شد.
10 - جابر بن حارث سلمانی :
از شهدای کربالست. وی از شخصیت های شیعه در کوفه بود. در نهضت مسلم بن عقیل هم شرکت داشت و پس از شکست آن، همراه
گروهی به سوی حسین حرکت کردند و پیش از رسیدن آن حضرت به کربال، به او پیوستند.
11 - جابر بن حجاج تیمی :
از شهدای عاشورا در حمله نخست است. وی از سوارکاران شجاع کوفه بود که در کربال از سپاه عمر سعد به سپاه حسین )ع( پیوست. در
نهضت مسلم بن عقیل نیز از بیعت کنندگان با وی بود.
12 - جبلة بن علی شیبانی :
از شجاعان کوفه که در کربال در حمله اول روز عاشورا به شهادت رسید. وی در صفین، در رکاب امیرالمومنین )ع( حضور داشت و در
قیام مسلم بن عقیل در کوفه همراه او بود. پس از شهادت مسلم نزد قبیله خود رفت و پنهان شد و آنگاه که امام حسین )ع( به کربال آمد
خود را به آن حضرت رساند و در رکابش جنگید و شهید شد.
13 - جعفر بن عقیل بن ابی طالب :
فرزند عقیل و عمو زاده سیدالشهدا بود. روز عاشورا در رکاب امام حسین )ع( شهید شد.
14 - جعفر بن علی بن ابی طالب :
فرزند امیرالمومنین و برادر ابوالفضل العباس بود که در کربال شهید شد. هنگام شهادت 19 سال داشت.
15 - جنادة بن کعب انصاری :
از شهدای کربالست. از مکه همراه امام حسین )ع( به کوفه آمد و در روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسید. پسرش )عمر بن جناده(
هم در کربال شهید شد.
16 - جندب بن حجیر خوالنی :
از شهدای کربال در روز عاشور است. وی از چهره های بارز شیعه در کوفه و از یاران علی )ع( بود و قبل از رسیدن سپاه حر به کاروان
امام حسین )ع(، از کوفه بیرون آمد و به کاروان حسینی پیوسته بود. شهادتش را در حمله اول نوشته اند.
17 - جون بن حوی :
غالم سیاه ابوذر غفاری که در کربال به شهادت رسید. جون بن حوی پس از شهادت موالیش ابوذر به مدینه برگشت و در خدمت اهل بیت
در آمد. در سفر کربال، از مدینه همراه امام تا مکه و از آنجا به کربال آمد. چون به اسلحه سازی و اسلحه شناسی آشنا بود، شب عاشورا هم
در کربال به کار اصالح سالحها اشتغال داشت. با آنکه سن او زیاد بود، ولی روز عاشورا از سیدالشهدا )ع( اذن میدان طلبید. امام او را
رخصت داد و آزادش کرد. ولی او با اصرار می خواست در روزهای شادی و غم و راحتی و رنج از خاندان پیامبر جدا نشود. پس از نبرد
وقتی بر زمین افتاد امام خود را بر بالین او رساند و چنین دعا کرد: خدایا! رویش را سفید و بویش را معطرکن و او را با نیکان محشور
گردان.
18 - حبیب بن مظاهر :
از شهدای واال قدر کربال بود. در هر سه جنگ صفین، نهروان و جمل، در رکاب علی )ع( شرکت داشت و در نهضت مسلم بن عقیل در
کوفه، از کسانی بود که در راه بیعت گرفتن برای مسلم بن عقیل، کوشش فراوان می کرد. نیز از سران شیعه در کوفه محسوب می شد که
به حسین بن علی )ع( دعوت نامه نوشت. نزد امام حسین موقعیت واالیی داشت. در کربال نیز او را به عنوان فرمانده جناح چپ سپاه خویش
تعیین کرد.
حبیب بن مظاهر، روز عاشورا از اینکه با شهادتش به بهشت خواهد رفت، خوشحال بود و با بریر بن خضیر مزاح می کرد. شهادت او بر
حسین )ع( بسیار سخت بود هنگام شهادتش 75 سال داشت. سر او نیز همراه سرهای شهدا در کوفه گردانده شد.
19 - حجاج بن مسروق جعفی :
از شهدای گرانقدر سیدالشهدا )ع(. وی اهل کوفه و از یاران امیرالمومنین )ع( بود. وقتی خبر هجرت امام حسین )ع( را از مدینه به مکه
شنید خود را به آن حضرت رساند و همراه امام از آنجا به کربال آمد. همواره مالزم سیدالشهدا بود و در پنج وقت، اذان می گفت. روز
عاشورا به میدان رفت و جنگید و غرق خون خود نزد امام برگشت. پس از گفتگویی با سیدالشهدا بار دیگر به میدان رفت و شهید شد.
20 - حر بن یزید ریاحی :
شهید واالقدر عاشورا، حر از خاندان های معروف عراق و از روسای کوفیان بود. به درخواست ابن زیاد، برای مبارزه با حسین )ع( فرا
خوانده شد و به سر کردگی هزار سوار برگزیده گشت. در منزل قصر بنی مقاتل یا شراف، راه را بر امام بست و مانع از حرکت آن حضرت
به سوی کوفه شد. کاروان حسینی را همراهی کرد تا به کربال رسیدند و امام در آنجا فرود آمد. حر وقتی فهمید کار جنگیدن با حسین بن
علی )ع( جدی است، صبح روز عاشورا به بهانه آب دادن به اسب خویش، از اردوگاه عمر سعد جدا شد به کاروان حسینی پیوست. توبه
کنان کنار خیمه های امام آمد و اظهار پشیمانی کرد، سپس اذن میدان طلبید و پس از نبردی دلیرانه به شهادت رسید. حسین بن علی )ع(
بر بالین حر حضور یافت و خطاب به آن شهید فرمود: تو همون گونه که مادرت نامت را حر گذاشته است، حر و آزاده ای، آزاد در دنیا و
سعادتمند در آخرت!
21 - حالس بن عمر راسبی :
از شهدای کربالست که در حمله اول در روز عاشورا به شرف شهادت نائل شد.
22 - حنظلة بن اسعد شبامی :
از شهدای کربالست. حنظله از چهره های شیعی در کوفه و زبان آور شجاع و معلم قرآن بود. چون سیدالشهدا به کربال رسید، وی به آن
حضرت پیوست وی جزء شهدایی است که تا اواخر زنده بود و از جان حسین بن علی )ع( در مقابل تیرها و نیزه های دشمن محافظت می
کرد و گاهی هم با سخنانش به سپاه کوفه هشدار میداد و موعظه می کرد.
23 - زاهر، مولی عمرو بن حمق :
از شهدای عاشوراست. وی را از شخصیت های کوفه و مردی سالخورده از قبیله کنده دانسته اند. غالم عمرو بن حمق خزاعی )از یاران
ویژه امیرالمومنین( بود و در حرکت های انقالبی عمرو بن حمق )که به دست معاویه شهید شد( همدوش و همراه او و تحت تعقیب معاویه
بود. در سال 60 هجری به مکه آمد و به حسین )ع( پیوست و در حمله نخست روز عاشورا به شهادت رسید.
5
24زهيرابن قين
می گشت و دوست نداشت که با سیدالشهدا برخورد کند و هم منزل شود. اما در یکی از منزلگاها به ناچار با فرود آمدن کاروان حسینی
همزمان شد. امام کسی را نزد او فرستاد. زهیر نزد امام رفت. همسرش نیز همراه او آمد و به کاروان حسین )ع( پیوستند. شب عاشورا نیز،
از جمله کسانی بود که با نطقی پر شور، مراتب اخالص و حمایت جانبازی خویش را نسبت به امام ابراز کرد و گفت: اگر هزار بار هم کشته
شوم، و زنده گردم هرگز دست از یاری پسر پیغمبر بر نخواهم داشت. روز عاشورا، سیدالشهدا فرماندهی جناح راست خویش را در میدان
به زهیر سپرد. ظهر عاشورا هم او و سعید بن عبداهلل جلوی امام ایستادند و سپر تیرها شدند تا امام نماز بخواند. پس از اتمام نماز به میدان
رفت و شجاعانه نبرد کرد و با شمشیر از حسین )ع( دفاع کرد و جنگید و کشته شد. امام به مالین او آمد و او را دعا کرد و کشندگانش را
نفرین کرد.
25 - سالم بن عمرو :
از شهدای کربالست. وی غالمی از طایفه بنی مدینه بود و در کوفه می زیست و از شیعیان اهل بیت به شمار می آمد سوارکاری نامدار بود.
در نهضت حضرت مسلم شرکت داشت. پس از تنها ماندن مسلم بن عقیل او و جمعی دیگر از شیعیان دستگیر شدند، اما سالم از جنگ دشمن
گریخت و پنهان شد. چون شنید امام حسین )ع( به کربال رسیده است، خود را به آن حضرت رساند و روز عاشورا در حمله اول شهید شد.
26 - سعید بن عبداهلل حنفی :
از شهدای واالقدر کربالست، که ایمانی راسخ و شجاعتی فراوان داشت و هواداران سر سخت اهل بیت )ع( بود. شب عاشورا وقتی
سیدالشهدا )ع( از افراد خواست که از تاریکی شب استفاده کرده و متفرق شوند، یاران برخواستند و هر یک سخنانی گفتند. از جمله سعید
بن عبداهلل ایستاد و گفت: نه به خدا قسم، تو را وا نمی گذاریم. اگر بدانم که کشته می شوم و سپس زنده می شوم، آنگاه سوزانده می شوم،
و هفتاد بار با من چنین می کنند، باز هم از تو جدا نمی شوم تا در راه تو فدا شوم. وی از انقالبیون پر شور کوفه به حساب می آمد. در
نهضت مسلم بن عقیل هم فعال بود و نامه مسلم را به مکه رساند و از مکه همراه امام به کوفه آمد تا روز عاشورا در مقابل امام حسین )ع(
ایستاد تا آن حضرت نمازش را بخواند. او آنقدر تیر خورد که بر زمین افتاد و جان باخت.
27 - سلمان بن مضارب بجلی :
از شهدای کربالست. گفته شده وی پسر عموی زهیر بن قین بوده و همراه او، پیش از رسیدن به کربال، به سپاه حسین بن علی )ع( پیوست
و عصر عاشورا شهید شد.
28 - سوار بن منعم :
از شهدای حادثه کربالست. وی پس از رسیدن امام حسین )ع( به کربال از کوفه آمد و به آن حضرت پیوست.
29 - سوید بن عمرو خثعمی :
آخرین کشته کربالست. وی پس از شهادت امام حسین )ع( شهید شد. یکی از دو مردی بود که همراه امام حسین بودند. او مجروحی
افتاده در میدان، میان زخمیان بود و رمقی در بدن داشت و در آن حال، چون شنید کوفیان شادی کنان می گویند حسین کشته شد، به
هوش آمد و با چاقو و شمشیری که داشت با همان حالت به جنگ پرداخت و شهید شد.
30 - سیف بن حارث بن سریع جابری :
از شهدای جوان کربالست. وی و پسر عمویش مالک بن عبداهلل از کوفه آمده، در کربال به امام حسین )ع( پیوستند. روز عاشورا پس از
شهادت حنظلة بن قیس، هنگامی که دشمن به خیمه گاه امام حسین نزدیک شده بود، گریان خدمت امام آمدند و اذن میدان طلبیدند.
سپس هر دو با هم به میدان رفته، جنگیدند تا شهید شدند.
6
31 - سیف بن مالک عبدی :
از شهدای کربالست. از بصره به کوفه آمد و از آنجا به کاروان امام حسین )ع( پیوست، سپس همراه او به کربال آمد. عصر عاشورا در نبرد
تن به تن به شهادت رسید.
32 - شوذب، مولی شکر :
از شهدای کربالست. وی غالم شاکر بن عبداهلل همدانی بود و از شیعیان برجسته و از بزرگترین انقالبیون حماسی و مخلص به شمار می آمد
که در کربال، در کهنسالی به شهادت رسید. از مکه همراه امام شد و به کربال آمد. شهادت او بعدازظهر عاشورا بود.
33 - ضرغامة بن مالک :
از شهدای کربالست. وی در کوفه می زیست و از شیعیان امام و بیعت کنندگان با مسلم بن عقیل بود. چون مسلم شهید شد، همراه سپاه
کوفه به کربال آمد، اما در آنجا به یاران سیدالشهدا )ع( پیوست و عصر عاشورا به شهادت رسید.
34 - عابس بن ابی شبیب شاکری :
از شهدای کربالست. عابس از رجال برجسته شیعه و مردی دلیر، سخنور، کوشا و تالشگر، شب زنده دار، از طایفه بنی شاکر بود. از کسانی
بود که وقتی مسلم بن عقیل نامه امام حسین )ع( را برای اهل کوفه خواند، به پا خواست و اعالم هواداری و حمایت کرد و پس از بعت
کوفیان با مسلم بن عقیل بعنوان پیک، نامه ای از سوی آنان به امام حسین )ع( در مکه رساند. دالوری های او در کربال مشهور است. رشادت
های وی چنان بود که سپاه کوفه از نبرد تن به تن با وی ناتوان بودند. به دستور عمر سعد، از اطراف او را سنگباران کردند. او هم زره از
تن بیرون آورد و کاله خود از سر برداشت و لخت شد و با تیغ بر دشمن حمله کرد و یک تنه آنقدر جنگید تا در قلب میدان و محاصره
دشمن به شهادت رسید.
35 - عامر بن حسان بن شریح طائی :
از اصحاب امام حسین )ع( بود که از مکه همراه آن حضرت آمد و در کربال در حمله اول به شهادت رسید. وی از شجاعان معروف و شیعیان
خالص بود. پدرش نیز در جنگ جمل و صفین، در رکاب حضرت علی )ع( جنگیده بود.
36 - عامر بن مسلم عبدی :
از شهدای کربال بود. عامر اهل بصره بود، همراه غالمش سالم از بصره به مکه آمد و به سیدالشهدا )ع( پیوست و از آنجا همراه امام تا کربال
آمد و روز عاشورا در حمله اول به شهادت رسید.
37 - عباس بن علی )ع(:
فرزند امیرالمومنین، برادر سیدالشهدا، فرمانده و پرچمدار سپاه امام حسین )ع( در روز عاشورا. مادرش فاطمه کالبیه بود که بعدها به ام
البنین شهرت یافت. علی )ع( پس از شهادت فاطمه زهرا با ام البنین ازدواج کرد.
عباس و 3 پسر دیگر ثمره این ازدواج بود. والدتش را در 4 شعبان سال 26 هجری در مدینه نوشته اند و بزرگترین فرزند ام البنین بود. و
این چهار فرزند رشید همه در کربال در رکاب امام حسین )ع( به شهادت رسیدند.
آن حضرت، قامتی رشید، چهره ایی زیبا و شجاعتی کم نظیر داشت و به خاطر سیمای جذابش او را قمر بنی هاشم می گفتند. در حادثه
کربال، سمت پرچمدار سپاه حسین )ع( و سقایی خیمه ها اطفال و اهل بیت امام حسین را داشت و در رکاب برادر غیر از تهیه آب، نگهبانی
خیمه ها و امور مربوط به آسایش و امنیت خاندان حسین )ع( نیز بر عهده او بود و تا زنده بود دودمان امامت، آسایش و امنیت داشتند.
روز عاشورا سه برادر دیگر عباس پیش از او به شهادت رسیدند. وقتی علمدار کربال از امام حسین )ع( اذن میدان طلبید حضرت از او
خواست تا برای کودکان تشنه و خیمه های بی آب، آب تهیه کند. ابوالفضل به فرات رفت و مشک آب را پر کرد و در بازگشت به خیمه
ها که فرات را در محاصره داشتند درگیر شد و دست هایش قطع گردید و به شهادت رسید.
عباس مظهر ایثار و وفاداری و گذشت بود.
7
وقتی به فرات وارد شد با اینکه تشنه بود، اما به خاطر تشنگی برادرش آب نخورد. شهادت عباس برای امام حسین بسیار ناگوار و شکننده
بود. پیکرش در کنار نهر علقمه ماند و سیدالشهدا به سوی خیمه آمد و شهادت او را به اهل بیت خبر داد. هنگام دفن شهدای کربال نیز، در
همان محل دفن شد. از این رو امروز حرم ابوالفضل )ع( با حرم سیدالشهدا فاصله دارد.
38 - عبدالرحمن بن عبداهلل ارحبی :
از شهدای کربالست از همراهان مسلم بن عقیل در کوفه بود. مردی بود شجاع، موجه و محترم و تابعی. در مکه همراه امام شد و به کربال
آمد. گفته اند در حمله نخست به شهادت رسید.
39 - عبدالرحمن بن عبد ربه انصاری خزرجی :
از شهدای کربالست. وی از اصحاب رسول خدا )ص( بود و پس از رحلت آن حضرت نیز از کسانی بود که به امیرالمومنین اخالص داشت
و از آن حضرت قرآن آموخته بود. روز تاسوعا با بریر شوخی می کرد. وقتی گفتند االن چه وقت شوخی است؟ گفت چرا خوشحال نباشم؟
میان ما و بهشت جز درگیری با این کافران و شهادت فاصله ای نیست.
40 و 41 -عبدالرحمن بن عروه غفاری و عبداهلل بن عروه غفاری :
عبدالرحمن و برادرش عبداهلل که هر دو در کربال شهید شدند، از اشراف و شجاعان کوفه بودند و به خاندان پیامبر عشق می ورزیدند. این
دو برادر با هم از کوفه به کربال آمده بودند. هر دو با هم روز عاشورا از سیدالشهدا اذن پیکار گرفتند و با هم به میدان رفتند. در رفتن به
میدان نبرد از هم سبقت می جستند. این دو برادر با هم نیز به شهادت رسیدند.
42 - عبدالرحمن بن عقیل بن ابی طالب :
از شهدای کربال و اوالد عقیل است.
43 - عبداهلل بن حسن بن علی )ع( :
نوجوان 11 ساله، فرزند امام حسن مجتبی )ع( که در روز عاشورا، وقتی دید سیدالشهدا بر زمین افتاده، برای دفاع از عموی به سوی میدان
شتافت و در دفاع از عموی مظلومش جنگید و عده ای را کشت و به شهادت رسید. برخی هم نقل کرده اند حرمله، با شمشیر، دست او را
که در آغوش عمویش حسین قرار گرفته بود قطع نموده همانجا شهیدش کرد.
44 و 45 -عبداهلل بن عقیل بن ابی طالب :
از شهدای بنی هاشم در روز عاشورا. عقیل دو پسر داشت که نام هر دو عبداهلل بود، یکی به نام اکبر یاد می شد و دیگری به نام اصغر. هر
دو در کربال با امام حسین )ع( شهید شدند.
46 - عبداهلل بن علی بن ابی طالب )ع( :
از شهدای کربالست وی فرزند امیرالمومنین و برادر عباس و مادرش ام البنین بود. هنگام شهادت 25 سال داشت.
47 - عبداهلل بن عمیر کلبی :
جزء اولین شهداست که از جبهه امام حسین به میدان رفت. جوانی دالور از شیعیان کوفه بود. به کوفه آمده و در نزدیکی بئرالعبد خانه
ای گرفت و با همسرش به آنجا منتقل شد. وقتی دید عمر سعد، نیرو آماده و سازماندهی میکند تا از نخیله به جنگ حسین بن علی )ع( در
کربال برند، به خدا قسم شیفته جهاد با مشرکان بودم. امیدوارم جنگ با اینان که به نبرد فرزند پیامبر می روند، نزد خداوند کم ثواب تر از
جهاد با مشرکان نباشد. پیش همسر خود رفت و نیست خود را با او در میان گذاشت، شبانه هر دو از کوفه بیرون رفتند و شب هشتم محرم
8
به یاران امام حسین در کربال پیوستند. همسر او نیز از شهدای کربال بود. پس از شهادت عبداهلل همسرش خود را به بالین او رسانید و خاک
از چهره او می زدود که به دست شمر، یکی از غالمانش به نام رستم با گرزی بر سر اورد و کنار شوهرش به شهادت رسید.
48 - عبداهلل بن مسلم بن عقیل :
از شهدای بنی هاشم در کربال، مادرش رقیه دختر علی علیه السالم بود. گفته اند در حالی که دست بر پیشانی نهاده بود تیری آمد و دست
و پیشانی را به هم دوخت. برخی او را هنگام شهادت 14 ساله دانسته اند.
49 - عثمان بن علی بن ابی طالب )ع( :
یکی از شهدای کربال. وی برادر عباس است که مادرش ام البنین و پدرش امیرالمومنین است. در روز عاشورا مجروح شد و بر زمین افتاد
و یکی از سپاه ابن سعد او را کشت. هنگام شهادت 21 سال داشت.
50 - علی اصغر )ع( :
یکی از فرزندان امام حسین )ع( که شیرخوار بود از تشنگی روز عاشورا بی تاب شده بود. امام خطاب به دشمن فرمود: از یاران و فرزندانم
کسی جز این کودک نمانده است. نمیبینید که چگونه از تشنگی بی تاب شده است؟
در حال گفتگو بود که تیری از کمان حرمله آمد و گوش تا گوش حلقوم علی اصغر را درید امام حسین )ع( خون گلوی او را گرفت و به
آسمان پاشید. از این کودک با عنوان های شیرخواره، شش ماهه، باب الحوائج، طفل رضیع و ... یاد می شود و قنداقه و گهواره از مفاهیمی
است که در ارتباط با او آورده می شود.
51 - علی اکبر )ع( :
فرزند بزرگ سیدالشهدا و شبیه پیامبر که روز عاشورا فدای دین شد. مادر علی اکبر لیال دختر ابی مره بود. در کربال حدود 25 سال داشت.
سن او را 18 سال و 20 هم گفته اند. او اولین شهید روز عاشورا از بنی هاشم بود. علی شباهت بسیاری به پیامبر داشت، هم در خلقت، هم
در اخالق و هم در گفتار.
علی چندین بار به میدان رفت و رزم های شجاعانه ای با انبوه سپاه دشمن نمود. پیکار سخت او را تشنه تر ساخت. به خیمه آمد. بی آنکه
آبی بتواند بنوشد، با همان تشنگی و جراحت دوباره به میدان رفت و جنگید تا به شهادت رسید. علی اکبر، نزدیکترین شهیدی است که با
حسین )ع( دفن شده است. مدفن او پایین پای ابا عبداهلل الحسین )ع( قرار دارد و به این خاطر ضریح امام، شش گوشه دارد.
52 - عمار بن حسان طائی :
از شهدای کربالست. وی از شیعیان خالص و از شجاعان معروف بود. از مکه همراه امام به کربال آمد و در پیش روی آن حضرت به شهادت
رسید.
53 - عمرو بن جناده انصاری :
از شهدای نوجوان کربال که پدرش نیز در رکاب سیدالشهدا )ع( شهید شد. این نوجوان چون خواست به میدان رود امام فرمود: پدر این
نوجوان کشته شد؛ شاید مادرش راضی نباشد که به میدان رود. گفت مادرم دستور داده که به میدان روم و لباس جنگ بر من پوشانده
است. او که 9 ساله یا 11 ساله بود، به میدان رفت و رجز خواند و جنگید تا کشته شد.
9
خطاب کرد که ای پسر پیامبر! آیا وفا کردم؟ حضرت فرمود آری تو پیش از من به بهشت میروی. از من به پیامبر سالم برسان و بگو که من
در پی تو می آیم و ... افتاد و شهید شد.
55 - عون بن جعفر:
از شهدای کربالست. پسر جعفر بن ابی طالب )جعفر طیار(. عون در زمان امام حسن مجتبی و سپس امام حسین از یاوران آن دو امام بود.
همراه همسرش در کربال حضور داشت. روز عاشورا از سیدالشهدا )ع( اجازه گرفت و به میدان رفت. نبردی دالورانه کرد و به شهادت
رسید هنگام شهادت 56 ساله بود.
56 - عون بن عبداهلل بن جعفر:
پسر حضرت زینب )س( بود که همراه برادر دیگرش محمد در روز عاشورا در نبرد تن به تن با سپاه کوفه به شهادت رسید. عون و برادرش
پس از حرکت امام حسین از مدینه، در پی کاروان راه افتادند و در منزگاه ذات عرق خدمت امام رسیدند.
57 - عون بن علی بن ابی طالب )ع( :
از شهدای کربالست اولین کسی بود که پس از شهادت جمع زیادی یاران امام، از جمع برادرانش داوطلب رفتن به میدان شد. وقتی برای
اذن گرفتن آمد، برادرش امام حسین )ع( فرمود: آیا آماده مرگ شدی؟ گفت چگونه آماده نشوم، در حالی که تو را تنها و بی یاور می
بینم!
امام دعایش کرد که برو، خداوند پاداش نیکت دهد. به میدان رفت، جنگید و مجروح شد. از هر طرف بر سر او ریختند و او را شهید کردند.
58 - قاسط بن زهیر تغلبی :
از شهدای حمله نخست در روز عاشورا. پیرمردی از طایفه بنی تغلب بن وائل بود. او و برادرانش چون خبر آمدن حسین به کوفه را شنیدند،
شب عاشورا خود را مخفیانه به کوفه رساندند. هر سه برادر روز عاشورا به شهادت رسیدند.
59 - قاسم بن حسن )ع( :
نوجوان شهید عاشورا در رکاب سیدالشهدا )ع( فرزند گرامی امام حسن مجتبی )ع(. روز عاشورا سن او به حد بلوغ نرسیده بود. برای
میدان رفتن از امام خویش اجازه خواست. ابا عبداهلل چون نگاه به او افکند، وی را در آغوش کشید و گریست، آنگاه اجازه داد. قاسم
خوش سیما بود. سوار بر اسب شد و عازم میدان گشت. در جنگی دالورانه به شهادت رسید. هنگامی که بر زمین می افتاد عمویش ابا عبداهلل
)ع( خود را بر بالین او رساند ولی او در حال جان دادن بود. پیکر او را آورد و کنار شهدای اهل بیت قرار داد.
60 - مالک بن عبداهلل جابری :
از شهدای کربالست، وی و برادرش سیف بن حارث بن سریع، در کربال به حسین بن علی )ع( پیوستند و عصر عاشورا، در لحظاتی که سپاه
کوفه به خیمه گاه امام حسین )ع( نزدیک شده بودند، اجازه میدان گرفته، جنگیدند و شهید شدند.
61 - مجمع بن عبداهلل عائذی:
وی از شهدای کربال در حمله اول است. در مسیر کوفه در منزلگاه زباله به سیدالشهدا )ع( پیوست و در رکاب امام به کربال آمد.
62 - محمد بن عبداهلل بن جعفر:
پسر حضرت زینت و عبداهلل بن جعفر، که در روز عاشورا در رکاب سیدالشهدا )ع( به شهادت رسید. او برادرش عون پس از خروج امام
حسین )ع( از مکه میان راه به او پیوستند و در کربال در نبرد تن به تن با دشمن در محاصره قرار گرفتند و شهید شدند.
10
63- مسعود بن حجاج:
از شهدای کربال. وی و پسرش )عبدالرحمان بن حجاج( در حمله اول به شهادت رسیدند.
64 - مسلم بن عوسجه اسدی:
اولین شهید عاشورا که در حمله نخست به شهادت رسید. پیر مردی بزرگوار از طائفه بنی اسد و از چهره های درخشان کوفه و هواداران
اهل بیت )ع( بود. در نهضت مسلم نقش دریافت پول از هواداران و تهیه سالح برای نهضت را بر عهده داشت. در کربال از یاران شجاع و
فداکار امام بود. سپاه دشمن چون در نبرد تن به تن یارای جنگیدن با او را نداشتند، او را سنگباران کردند. چون مسلم به زمین افتاد، رمقی
در تن داشت که حسین بن علی )ع( و حبیب بن مظاهر خود را به او رساندند.
65 - مسلم بن کثیر ازدی :
از شهدای کربال در حادثه عاشورا، از کسانی بود که به قصد حسین بن علی )ع( از کوفه بیرون آمد و نزدیکی های کربال به آن حضرت
پیوست و روز عاشورا در حمله نخست به شهادت رسید.
66 - منجح، مولی الحسین )ع(:
از شهدای کربالست، نامش منجح بن سهم و در زمان امام حسن مجتبی )ع( غالم آن حضرت بود. پس از وی غالم سیدالشهدا بود. منجح
در روز عاشورا پس از نبردی دلیرانه در رکاب موالیش به شهادت رسید و از شهدای اولیه بود.
67 - نافع بن هالل :
از شهدای کربالست. نافع، بزرگواری دالور، قاری قرآن، کاتب و از حامالن حدیث و از اصحاب امیرالمومنین )ع( بود و در سه جنگ
جمل، صفین و نهروان در رکاب آن حضرت بود. وی از شخصیت های بارز کوفه به شمار می رفت و پیش از شهادت مسلم بن عقیل مخفیانه
از کوفه بیرون آمده به استقبال امام شتافته بود، سپس همراه امام حسین)ع( به کربال آمد. در کربال همراه عباس )ع( در آوردن آب به
خیمه ها مشارکت داشت. از جمله کسانی بود که در سخنرانی پر شوری وفاداری خویش را نسبت به سید الشهدا ابراز داشت. نافع نام خود
را روی تیر های زهر آگین خود می نوشت و همواره با آنها تیر اندازی می کرد. روز عاشورا وقتی تیرهایش تمام شد، شمشیر کشید و بر
سپاه کوفه تاخت، کوفیان با سنگ و تیر او را مورد ضربه های خود قرار دادند تا اینکه بازویش شکست او را محاصره کرده و زنده دستگیر
کردند شمر او را گرفته نزد عمر سعد برد. سپس به دست شمر به شهادت رسید.
68 - نعیم بن عجالن انصاری :
از شهدای کربالست. نعیم از طایفه خزرج بود و دو برادرش از یاران حضرت علی )ع( و از مدافعان آن حضرت در جنگ صفین بودند. او
از کوفه حرکت کرد و در کربال خود را به امام حسین )ع( رساند و در روز عاشورا در حمله نخست شهید شد.
69 - وهب بن عبداهلل کلبی :
از شهدای کربالست، مادر و همسرش نیز در کربال بودند و به شهادت رسیدند. وهب که اهل کوفه بود، در کربال در رکاب امام حسین )ع(
حضور داشت. روز عاشورا پس از حر و بریر به میدان رفت. مادرش مشوق او در رفتن به میدان بود. وقتی پس از مقداری جنگ، نزد مادر
برگشت که: آیا راضی شدی؟ گفت وقتی راضی میشوم که در رکاب امام حسین )ع( به شهادت برسی. دوباره رفت و جنگید، همسرش هم
رفت و چوبی بر گرفت و به میدان رفت. وهب آنقدر جنگید تا شهید شد.
دشمن را زخم های زیادی بر پیکرش نشست. به امام
11
70 - هفهاف بن منهد راسبی :
از شهدای کربالست. مردی دلیر و تکسوار از شیعیان بصره و از یاران علی )ع( که وقتی خبر حرکت امام را به سوی کوفه شنید از بصره به
سوی کربال حرکت کرد. وقتی رسید که حادثه پایان یافته و با تیغ بر افراد سپاه عمر سعد حمله کرد. عده ای را کشت و خود به شهادت
رسید.
71 - یزیدبن ثبیط )ثبیت( عبدی :
از شهدای کربالست. وی ده پسر داشت. پس از دریافت نامه سیدالشهدا )ع( که خطاب به اهل بصره نوشته بود همراه دو پسرش عبداهلل و
عبیداهلل از بصره خارج آمدند و به علت بسته بودن راه ها با پیمودن بیراهه ها در مکه خود را به امام حسین )ع( رسانده، به کاروان او
پیوستند. روز عاشورا پسرانش در حمله اول و خودش در مبارزه تن به تن به شهادت رسیدند.
72 - یزید بن مغفل جعفی :
از شجاعان هنرمند و شاعر شیعه که در کربال به شهادت رسید. وی در مکه به کاروان حسینی پیوست و با آن حضرت به کربال آمد و روز
عاشورا در پیکار تن به تن با کوفیان، پس از کشتن عده ای زیادی به شهادت رسید.
شعری از مولوی در خصوص شهدای کربال
کجایید ای شهیدان خدایی بالجویان دشت کربالیی
کجایید ای سبک باالن عاشق پرنده تر ز مرغان هوایی
کجایید ای شهان آسمانی بدانسته فلک را درگشایی
کجایید ای ز جان و جا رهیده کسی مر عقل را گوید کجایی
کجایید ای در زندان شکسته بداده وام داران را رهایی
کجایید ای در مخزن گشاده کجایید ای نوای بی نوایی
در آن بحرید کاین عالم کف اوست زمانی بیش دارید آشنایی
کف دریاسـت صورت های عالم ز کف بگذر اگر اهل صفایی
دلم کف کرد کاین نقش سخن شد بهل نقش و به دل رو گر ز مایی
برآ ای شمس تبریزی ز مشرق که اصل اصل اصل هر
التماس دعا